Feedback geven of bedenkingen formuleren? Lees misschien eerst deze disclaimer of Over deze blog.
Introductie
Deze keer geen 'echt' wetenschappelijk artikel, maar een opiniestuk van een gerenommeerd professor Psychologie aan de universiteit van Virginia Daniel Willingham.De vraag is ook wel interessant, gezien de toename van podcasts en audiobooks, zowel voor 'ontspannende' doeleinden als in een context van leren.
Maar welke van beide methoden (luisteren of lezen) is 'de beste'? Iets genuanceerder, wat zijn de voor- en nadelen van beide manieren van 'opnemen en begrijpen' van tekst?
Resultaten
Daniel Willingham geeft aan dat geen van beide wijzen superieur is aan de andere: het hangt van de reden van het lezen/luisteren af.
- Dyslectische lezers kunnen een tekst makkelijker begrijpen indien deze kan worden beluisterd. Zij dienen immers niet voornamelijk te focussen op de voor hen zeer lastige taak van het decoderen van van tekens (op Universiteit Vlaanderen verscheen onlangs trouwens een college waar nogal wat om te doen was, met als titel 'Kan je dyslexie voorkomen?', insinuerend dat het geen stoornis in de hersenen is, want nog nooit écht aangetoond in hersenonderzoek; eigen toevoeging);
- Eenmaal een geoefend technisch lezer, zijn het dezelfde mentale processen (bij luisteren en lezen) die ons de teksten doen begrijpen. Het schrift is nog maar 6000 jaar oud, evolutiegewijs tijd te kort om een ander systeem te doen ontstaan voor het gelezen woord naast het 'gehoorde' woord;
- Gesproken woord bevat intonatie, nadruk, snelheid ... die moeilijk weer te geven zijn op papier. Zo kan de zin 'Wat een leuk feestje' indien gesproken een eerder sarcastische betekenis krijgen in plaats van de letterlijke boodschap in de tekst. Zeker in verhalende literatuur kan deze prosodie een meerwaarde betekenen;
- In meer wetenschappelijke, moeilijkere teksten kan geschreven tekst de voorkeur hebben. In het artikel wordt een studie aangehaald, waarbij twee groepen enerzijds een tekst lazen en de anderen hem beluisterden. De score op een test achteraf lag beduidend hoger voor de lezers. Hiervoor worden twee redenen aangehaald (1) indien je een tekst leest is het makkelijker om te pauzeren, je leestempo aan te passen, opnieuw te lezen, dan bij het beluisteren van een podcast daarnaast (2) kan door signalering in teksten vaak beter een nadruk gelegd worden op belangrijke elementen. De eerste en de laatste zin van een alinea zijn bijvoorbeeld meestal belangrijker. In tests is gebleken de eerste zin van een paragraaf vaak trager/nadrukkelijker gaan lezen, omdat ze weten dat de kernboodschap er in vervat ligt.
Conclusie
Het begrijpen van lezen en luisteren loopt voor een groot stuk via dezelfde mentale processen.
Het begrijpen van fictie verhalen verloopt iets 'makkelijker', ook omdat er geen complexe/nieuwe informatie aan bod komt en vervolgzinnen vaak meer 'voorspelbaar' zijn.
Lezen van moeilijkere non-fictie leidt dan weer tot een beter resultaat wat begrip betreft, vergeleken met podcasts.
Dit wil niet zeggen dat hier geen verandering in kan komen, als mensen in de toekomst meer onderlegd raken in het luisteren naar tekst, en uitgevers andere mogelijkheden vinden om signalering te gebruiken in hun podcasts.
Dit wil niet zeggen dat lezen gaat verdwijnen, aangezien we beide vormen onder andere omstandigheden gebruiken. Mensen die naar een audiobook of podcast luisteren, geven immers aan dit vaak te doen al rijdend, tijdens het poetsen ... Aangezien we niet kunnen multitasken, gaan we hierbij slechts de hoofdlijnen opvangen en niet de details, daarvoor is een geschreven tekst beter geschikt. Maar, tijdens het autorijden kan je dan weer geen boek vasthouden, dus is er tenminste die 'minimale' verwerking van het beluisterde woord versus helemaal geen woord (dit impliceert wel dat de neventaak, bijvoorbeeld autorijden, min of meer een automatisme is, als dit ook een activiteit is die focus en actieve mentale processen vereist is het het één of het ander; eigen toevoeging).
Dus, gebruik beide in contexten waarvoor ze geschikt zijn en wend ze zo aan dat je het best begrijpt wat de boodschapper wil overbrengen.
Referenties
Willingham, D. in New York Times (2018). Is Listening to a Book the Same Thing as Reading It?. Verkregen 9 december, 2018, van https://www.nytimes.com/2018/12/08/opinion/sunday/audiobooks-reading-cheating-listening.html
Reacties
Een reactie posten