Generatieve leerstrategieën inzetten in video's

Feedback geven of bedenkingen formuleren? Lees misschien eerst deze disclaimer of Over deze blog.

Vooraf

Generatieve of productieve leerstrategieën zijn strategieën waarbij lerenden een zogeheten 'bijproduct' creëren. Mayer en Fiorella (2016) beschreven acht van dergelijke strategieën, waarbij het bijproduct een samenvatting, een uitleg aan zichzelf of anderen, een tekening ... kon zijn. Op een effectieve manier toegepast (dit dienen we lerenden expliciet aan te leren) dragen productieve leerstrategieën bij aan diepgaande verwerking van de leerstof. Meer lezen over deze leerstrategieën? Dan verwijs ik graag naar de blogreeks hierover van Tine Hoof, Tim Surma en Paul Kirschner.

Afbeelding gemaakt met Copilot.

Het onderzoek

Het is een uitdaging om van leren van video's geen (cognitief) passief gebeuren te maken. Generatieve leerstrategieën inbouwen zoals uitleggen aan zichzelf en het maken van een samenvatting kan hierop een antwoord bieden. Maar waar ligt precies het evenwicht tussen enerzijds studenten voldoende cognitieve inspanning laten leveren, en anderzijds het werkgeheugen niet overbelasten? Dat blijkt ook weer uit een recente studie van Cheng en collega's uit 2024. Studenten (gemiddelde leeftijd 21 jaar) bekeken drie video's waarna ze:

1) uitleg gaven aan zichzelf met ondersteuning (onder de vorm van een aanvuloefening) of volledig zelf zonder dat ze 'hints' als ondersteuning kregen;

2) zelf een samenvatting maakten of een gemaakte samenvatting konden bestuderen.

Alleen uitleg geven aan zichzelf met ondersteuning bleek een positief effect te hebben (op onthouden, niet op transfer van het geleerde) vergeleken met video's bekijken zonder generatieve activiteit. Daarnaast ervaarden studenten meer overbodige cognitieve belasting zonder hulp/ondersteuning. 

Volgens mijn bescheiden mening één niet besproken belangrijke limitatie in het onderzoek: de post-test volgde onmiddellijk op het bekijken van een video. Uit onderzoek weten we immers dat dergelijke leerstrategieën toepassen (in video) vaak pas op langere termijn een positieve effect heeft op leren (zie oa Lawson & Mayer, 2021). Het presteren wordt bemoeilijkt, terwijl het effect op leren (op langere termijn) bevorderd wordt.

Maar evenzeer een interessant onderzoek en inzichten over leren van video, voorkennis, scaffolds, cognitieve belasting ... dat eveneens het belang van evidence informed werken benadrukt. Het zal aan de leerkrachten zijn om wetenschappelijke evidentie op een zodanige manier in te zetten dat leer- en instructiestrategieën kunnen werken in voor hun les, context en lerenden.

Maar algemeen is het toch aangewezen lerenden aan het denken te zetten tijdens instructie, of in dit specifieke geval tijdens het leren van en met video.

Bronnen

Chen, W., Lin, L., & Pang, W. (2024). Learning via video: The effects of summarizing strategies and self-explanation prompts. Education and Information Technologies. https://doi.org/10.1007/s10639-024-12915-5

Fiorella, L., & Mayer, R. E. (2016). Eight ways to promote generative learning. Educational Psychology Review, 28(4), 717–741. https://doi.org/10.1007/s10648-015-9348-9

Lawson, A. P., & Mayer, R. E. (2021). Benefits of Writing an Explanation During Pauses in Multimedia Lessons. Educational Psychology Review, 33(4), 1859-1885. https://doi.org/10.1007/s10648-021-09594-w