Zelfregulerend leren ondersteunen in MOOCs

Feedback geven of bedenkingen formuleren? Lees misschien eerst deze disclaimer of Over deze blog.

In onze school (HBO Verpleegkunde Genk) tracht ik een nieuw alternatief traject dat we dit jaar opstartten in goede banen te leiden. Het betreft een blended vorm van face-to-face contactonderwijs en begeleid/zelfstandig online studeren. Naast inzichten toepassen uit de cognitieve psychologie (onder andere spaced practice, retrieval practice, dual coding, ...) is het een uitdaging om het zelfregulerend vermogen (Self-regulated learning, SRL) van de studenten aan te sturen en te versterken.

Gisteren kwam me een artikel onder ogen dankzij een tweet van @Fleur_Uni "Supporting learners' self-regulated learning in Massive Open Online Courses" van Jansen, van Leeuwen, Janssen, Conijn en Kester (2019). Hoewel het artikel over MOOCs gaat, meen ik een aantal zaken uit het artikel zeker te kunnen gebruiken.
Tenzij anders aangegeven is onderstaande tekst gebaseerd op het vermelde artikel, hier en daar vul ik aan met andere bronnen.

Inleiding

Hoewel het aantal MOOCs (vrij toegankelijke online cursussen met een groot aantal deelnemers, waarbij lerenden veelal aan een eigen tempo studeren) de laatste jaren sterk is toegenomen, is er nog steeds sprake van hoge drop-out cijfers. Binnen MOOCs hebben lerenden een grote mate van autonomie dus is de nood aan vaardigheden met betrekking tot SRL in deze context zeker groot.
SRL veronderstelt een actieve deelname van studenten in hun leren, zowel op het vlak van metacognitie, attitude (motivatie) en gedrag. Er kunnen drie fases onderscheiden worden, (1) voorafgaand aan leren (plannen, doelen stellen), (2) tijdens het leren (hulp zoeken, monitoren van eigen leren), en (3) achteraf (reflectie: wat heb ik geleerd, wat was mijn strategie). Van Meeuwen (in 'Op de schouders van reuzen', gratis te downloaden) voegt daar nog een vierde fase aan toe, namelijk 'oriënteren': wat wil/moet ik leren? Het betreft in ieder geval een cyclisch proces (Kirschner, Claessens, & Raaijmakers, 2019).

Het onderzoek

In het onderzoek van Jansen et al. (2019) wordt getracht een antwoord te geven op de vraag of het mogelijk is om het SRL van deelnemers aan MOOCs aan te sturen door een 'SRL interventie' en of deze interventie en uiteindelijk toe bijdraagt dat lerenden de MOOC helemaal doorlopen.

Kort samengevat doen ze dit door een manipulatie in drie verschillende MOOCs, waarbij een experimentele groep onder de vorm van videoboodschappen in de drie fases van SRL (vooraf, tijdens en achteraf) uitleg over deze fases en studiesuggesties krijgt.
Bijvoorbeeld, de raad krijgen de inleidende doelen, inhoudsoverzicht, ... te bekijken bij aanvang van de cursus. Of tips met betrekking tot het nemen van nota's, het afnemen van zelftesten of adviseren hulp te zoeken op het forum in geval van moeilijkheden. In de derde video worden suggesties gedaan met betrekking tot reflectie over wat en hoe er geleerd werd, zodat de cirkel rond is.

SRL van de deelnemers werd niet alleen gemeten met een vragenlijst, maar ook door gebruik te maken van door het systeem (Coursera) automatisch verzamelde trace data.
Hiermee wordt bedoeld data met betrekking tot het gedrag van de lerenden in de MOOC. Bijvoorbeeld, het consulteren van de introductie van de cursus waarin de doelen geschetst worden en een overzicht van de inhouden gegeven wordt (dit is dan te linken aan de fase voorafgaand aan het leren). Het pauzeren van een video wordt gekoppeld aan de fase van het leren zelf. Het kan duiden op monitoren van eigen leerproces, doordat lerenden zichzelf de kans geven nota te nemen, de info te laten doordringen en verwerken zonder overbelasting van het werkgeheugen. Een ander voorbeeld van monitoring en bijsturing is het opnieuw raadplegen van studiemateriaal nadat een zelftest afgelegd werd. Een voorbeeld van een data trace in de reflectiefase, is het consulteren van de pagina met een overzicht van resultaten op testen, om zo te reflecteren op wat er nog dient te gebeuren in het kader van het leren.

Jansen et al. onderscheiden negen van dergelijke data traces die eigenlijk mooi overeenkomen met tien strategieën voor zelfgestuurd leren zoals ze beschreven staan in 'Op de schouders van reuzen' (Kirschner et al., 2019). Zie figuur 1.

Figuur 1. Tien strategieën voor zelfgestuurd leren met telkens een voorbeeld van gedrag. Overgenomen uit 'Op de schouders van reuzen'. Kirschner et al., 2019.

Resultaten en discussie

Algemeen was de compliance (het aantal lerenden dat effectief de SRL interventie voor een groot stuk onderging) erg laag.
Vergeleken met de controlegroep, bezochten de deelnemers die de interventie in zekere mate doorliepen (één of meer video's voor meer dan 50% bekeken) significant vaker de pagina met cursusinformatie en zochten ze hulp op de forums. Ze werkten eveneens meer zelftesten af en bekeken meer video's.
Deelnemers in de experimentele conditie werkten een groter gedeelte van de MOOCs af vergeleken met de lerenden in de controlegroep. Dit verschil was nog groter indien alleen vergeleken werd met de deelnemers die de interventie in zekere mate doorliepen.
De onderzoekers vermelden dat hun onderzoek enigszins afwijkt van resultaten in ander onderzoek waarbij SRL gestimuleerd werd en er geen verschillen gevonden werden tussen controle en experimentele groep. Maar, in die studies werden uitsluitend prompts gebruikt om de deelnemers aan te zetten tot SRL en werden er geen tips noch uitleg over de fases aangereikt.
De onderzoekers geven wel aan, dat het niet met zekerheid te zeggen is dat het effect te wijten is aan de interventie: mogelijks spelen karakteristieken (motivatie) of bijvoorbeeld ervaring in online leren een rol in waarom lerenden de interventies doorliepen en beïnvloeden deze factoren het resultaat.

Ondanks het feit dat de interventie effectief embedded werd in de cursus (en niet als een losstaand gegeven aangepakt werd) was de compliance dus erg laag (slechts 10% bekeek 50% of meer van minstens één video). De onderzoekers suggereren de interventie vroeger in de cursus te laten plaatsvinden, aangezien de lage compliance mede te verklaren is doordat erg veel deelnemers de MOOC reeds verlaten hadden alvorens met de interventie in contact te komen.

Bronnen

Jansen, R. S, van Leeuwen, A., Janssen, J., Conijn, R., & Kester, L. (2019). Supporting learners' self-regulated learning in Massive Open Online Courses. Computers & Education. doi:10.1016/j.compedu.2019.103771

Kirschner, P.A, Claessens, L., & Raaijmakers, S. (2019). Op de schouders van reuzen. Geraadpleegd op 2 december 2019, van https://newsroom.didactiefonline.nl/uploads/BOEKEN/20190107%20Op%20de%20schouders%20van%20reuzen%20Definitief%20download.pdf




Reacties